24 Μαΐου Ευρωπαϊκή Ημέρα Πάρκων και οι πρωτοβουλίες των Δήμων
Τα πάρκα είναι η εγγύηση της ψυχικής υγείας και της κοινωνικής συνοχής.
Κάθε χρόνο στις 14 Μαΐου, εορτάζεται η Ευρωπαϊκή Ημέρα Πάρκων. Μια ημέρα αφιερωμένη στην αξία των δημόσιων πράσινων χώρων και στη συμβολή τους στην ποιότητα ζωής των πολιτών. Οι δήμοι ανά την Ευρώπη αξιοποιούν την ευκαιρία αυτή για να αναδείξουν τις πράσινες πολιτικές τους, να ενισχύσουν την περιβαλλοντική συνείδηση και να φέρουν τους πολίτες πιο κοντά στη φύση, ακόμα και μέσα στα αστικά κέντρα. Να μάθουν στους πολίτες την τεράστια σημασία των πάρκων και την ορθή χρήση τους.
Αστικά πάρκα ως ανάσες ζωής
Η κλιματική κρίση και η ραγδαία αστικοποίηση έχουν αναδείξει τα πάρκα σε κρίσιμους παράγοντες για τη βιωσιμότητα των πόλεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει στόχο όλες οι πόλεις να εξασφαλίζουν πρόσβαση των κατοίκων σε πράσινους χώρους σε απόσταση 300 μέτρων από την κατοικία τους. Πολλοί δήμοι έχουν ήδη κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Ελλάδα: Ευκαιρίες και προκλήσεις
Αν και πολλοί ελληνικοί δήμοι στερούνται επαρκών πράσινων υποδομών, η Ευρωπαϊκή Ημέρα Πάρκων αποτελεί αφορμή για συζήτηση και νέες πρωτοβουλίες. Δήμοι όπως η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα και το Ηράκλειο ξεκινούν δειλά βιωματικές δράσεις, όπως θεματικούς περιπάτους, φυτεύσεις και ημερίδες για το αστικό πράσινο. Η αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή πολιτών, μπορεί να αποτελέσει μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης για τις ελληνικές πόλεις.
Η Παγκόσμια Ημέρα Πάρκων στις 14 Μαΐου δεν είναι απλώς μια εορταστική ημερομηνία, αλλά μια υπενθύμιση της σημασίας του δημόσιου χώρου. Τα πάρκα δεν είναι πολυτέλεια – είναι ανάγκη. Οι ευρωπαϊκοί δήμοι δείχνουν τον δρόμο με καινοτόμες, συμμετοχικές και οικολογικά προσανατολισμένες δράσεις. Το ερώτημα για κάθε πόλη είναι: τι πάρκο θέλουμε και πώς μπορούμε όλοι να συμβάλουμε στη δημιουργία του;
Πηγή – myota.gr
Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Πάρκων αναδεικνύει τη σημασία της προστασίας των φυσικών περιοχών, την ώρα που περιβαλλοντικές πιέσεις και θεσμικά ελλείμματα απειλούν την επιβίωση εθνικών πάρκων σε Ελλάδα και Ευρώπη
Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Πάρκων, που τιμάται κάθε χρόνο στις 24 Μαΐου, αποτελεί μια αφορμή για να αναστοχαστούμε πάνω στη σχέση μας με το φυσικό περιβάλλον και να αναγνωρίσουμε τον καθοριστικό ρόλο των προστατευόμενων περιοχών για την υγεία του πλανήτη. Η ημέρα αυτή δεν επελέγη τυχαία: στις 24 Μαΐου 1909, η Σουηδία ίδρυσε τα πρώτα εννέα εθνικά πάρκα της Ευρώπης, θέτοντας τα θεμέλια για ένα ολόκληρο δίκτυο προστατευμένων περιοχών που εκτείνεται σήμερα σε ολόκληρη την ήπειρο. Από τότε, οι εθνικοί δρυμοί, τα φυσικά πάρκα και οι περιοχές Natura 2000 αποτελούν ζωτικής σημασίας καταφύγια για τη βιοποικιλότητα και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες.
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Πάρκων (EUROPARC Federation), που έχει αναλάβει τη διοργάνωση του εορτασμού, κάθε χρόνο επιλέγει ένα επίκαιρο μήνυμα. Το σύνθημα «Μαζί για τη φύση» τονίζει την αναγκαιότητα συλλογικής δράσης για την προστασία των οικοσυστημάτων που απειλούνται. Δεν πρόκειται μόνο για φυσικά τοπία, αλλά για ζωντανούς οργανισμούς, πηγές καθαρού αέρα και νερού, φυσικά αναχώματα στην κλιματική κρίση, θησαυρούς πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς.
Πάρκα υπό πίεση: Οι περιβαλλοντικοί φόβοι στην Ευρώπη
Ωστόσο, τα ευρωπαϊκά πάρκα δεν είναι άτρωτα. Αντίθετα, αντιμετωπίζουν αυξανόμενες πιέσεις: υποβάθμιση λόγω μαζικού τουρισμού, επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή, καταπατήσεις από επενδυτικά έργα, και ανεπαρκή χρηματοδότηση για τη διαχείρισή τους. Ορισμένες από τις πιο εμβληματικές προστατευόμενες περιοχές της Ευρώπης κινδυνεύουν να χάσουν τον χαρακτήρα τους.
Το φαινόμενο της “υπερτουριστικοποίησης” σε περιοχές Natura 2000 έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες. Στοχευμένες υποδομές, δρόμοι και ξενοδοχειακές μονάδες εισβάλλουν σε περιοχές που θα έπρεπε να προστατεύονται, μετατρέποντας το φυσικό περιβάλλον σε προϊόν. Παράλληλα, η έλλειψη πόρων για την παρακολούθηση και διαχείριση των περιοχών αυτών οδηγεί σε αδυναμία ουσιαστικής προστασίας.
Οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης δεν κάνουν διακρίσεις: παρατεταμένες ξηρασίες, πυρκαγιές, πλημμύρες και μετακινήσεις ειδών διαταράσσουν τα οικοσυστήματα, ενώ τα πάρκα καλούνται να λειτουργήσουν ως πειραματικά εργαστήρια προσαρμογής και ανθεκτικότητας. Η ανάγκη για ένα ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο χρηματοδότησης και δράσης είναι επιτακτική.
Η ελληνική πραγματικότητα: Πάρκα σε σταυροδρόμι
Η Ελλάδα διαθέτει πάνω από 446 περιοχές Natura 2000, οι οποίες καλύπτουν περίπου το 30% της επικράτειας, καθιστώντας την μία από τις πιο πλούσιες σε βιοποικιλότητα χώρες της Ευρώπης. Από τον Όλυμπο έως τη Σαμαριά και από τις Πρέσπες έως το Δέλτα του Έβρου, τα ελληνικά πάρκα είναι πολύτιμα οικοσυστήματα, αλλά και αναντικατάστατοι πολιτιστικοί και τουριστικοί πόροι.
Παρά τις προθέσεις και τις νομοθετικές προβλέψεις, η προστασία τους παραμένει συχνά αποσπασματική, αφού πολλές περιοχές λειτουργούν χωρίς διαχειριστικά σχέδια, χωρίς προσωπικό και χωρίς πόρους.
Οι πιέσεις, επίσης, είναι ποικίλες: αυθαίρετες παρεμβάσεις, εγκατάσταση βιομηχανικών ΑΠΕ χωρίς περιβαλλοντικά φίλτρα, έντονη δόμηση, έλλειψη εποπτείας. Ειδικά τα νησιά, που φιλοξενούν ευαίσθητα οικοσυστήματα, ασφυκτιούν μεταξύ ανεξέλεγκτης τουριστικής ανάπτυξης και έλλειψης χωροταξικού σχεδιασμού.
Η αξία της υπενθύμισης
Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Πάρκων δεν είναι απλώς μια ημέρα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, αλλά μια ευκαιρία για να αναστοχαστούμε τις πολιτικές και τις πρακτικές μας. Τα πάρκα δεν είναι πολυτέλεια ούτε παρελθόν: είναι επένδυση στο μέλλον. Σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται ραγδαία, χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ τη σταθερότητα, την ανθεκτικότητα και τη σοφία της φύσης. Και τα πάρκα είναι τα τελευταία οχυρά αυτής της σοφίας.
Σε κάθε περίπατο σε εθνικό δρυμό, σε κάθε πεζοπορία σε προστατευμένη περιοχή, σε κάθε συνάντηση με το άγριο τοπίο, η φύση μας θυμίζει τι διακυβεύεται. Αν τα πάρκα σωθούν, δεν σώζεται απλώς ένας τόπος – σώζεται ένα κομμάτι της ψυχής μας, της μνήμης και της ταυτότητάς μας. Σώζεται το άγγιγμα του αέρα στα δέντρα, το τραγούδι του νερού. Κι αν τα χάσουμε αυτά, τότε δεν χάνουμε μόνο φύση – χάνουμε την ύπαρξή μας.
Πηγή: newmoney.gr
Το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Χελμού-Βουραϊκού απλώνεται στη Βόρεια Πελοπόννησο σε μια έκταση 712 τ.χλμ. Πρόκειται για μια ορεινή περιοχή η οποία φιλοξενεί περίπου 6700 κατοίκους διάσπαρτους σε χωριά και κωμοπόλεις, ανάμεσα σε ψηλά βουνά και βαθιές κοιλάδες ποταμών. Είναι μέλος του Ευρωπαϊκού και Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων ήδη από το 2009, και εντάχθηκε στο πρόγραμμα της UNESCO το 2015, εξαιτίας ενός συνδυασμού ποικιλόμορφων γεωλογικών, φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων που του χαρίζουν τον μοναδικό χαρακτήρα του. Μέχρι σήμερα, έχουν οριστεί 43 διαφορετικοί γεώτοποι και 7 γεωδιαδρομές στα οποία ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί, μαθαίνοντας για την ξεχωριστή γεωλογία του τόπου, την πλούσια βιοποικιλότητα, την ιδιαίτερη πολιτιστική ιστορία του και την ανθρώπινη δραστηριότητα. To «Γεωπάρκο Χελμού-Βουραϊκού» φιλοξενεί μοναδικά τοπία, τα οποία συνδυάζει με σημεία πολιτιστικής κληρονομιάς και άρτιες επιστημονικές, εκπαιδευτικές και τουριστικές υποδομές λειτουργώντας ως μοχλός για τη Βιώσιμη Τοπική Ανάπτυξη.
Υπεύθυνη για το Γεωπάρκου Χελμού- Βουραϊκού είναι η Μονάδα Διαχείριση (ΜΔ) Εθνικού Πάρκου Χελμού-Βουραϊκού & Προστατευόμενων Περιοχών Βόρειας Πελοποννήσου του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., που περιλαμβάνει 18 Προστατευόμενες Περιοχές του Δικτύου «Natura 2000». Την επιστημονική επίβλεψη του Γεωπάρκου, έχει το εργαστήριο Παλαιοντολογίας και Στρωματογραφίας, Πανεπιστημίου Πατρών, με επικεφαλή τον καθηγητή γεωλογίας κ. Γιώργο Ηλιόπουλο.
Ιστορία και Πολιτισμός
Η περιοχή του γεωπάρκου είναι μια περιοχή με πλούσια ιστορία και πολιτισμό. Το έντονο γεωμορφολογικό ανάγλυφο της περιοχής αποτέλεσε πολλές φορές πεδίο σκληρών μαχών αλλά και απροσπέλαστο καταφύγιο ηρώων κατά απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων τόσο από τους Τούρκους όσο και από τους Γερμανούς κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Επίσης τα ψηλά βουνά όπως ο Χελμός, έχουν γίνει πολλές φορές πηγή έμπνευσης για Δημοτικά Τραγούδια. Oι μύθοι και οι δοξασίες που αφορούν την περιοχή του γεωπάρκου μοιάζουν ατελείωτα. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο γεώτοπος της Στύγας.
Ένας από τους στόχους του Γεωπάρκου, η περιβαλλοντική εκπαίδευση, εκπληρώνεται μέσω της πολύτιμης βοήθειας και συνεργασίας των δύο Κέντρων Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης της Κλειτορίας και της Ακράτας, αλλά και μέσω ενός εκπαιδευτικού παιχνιδιού το οποίο δημιουργήθηκε από τη Μονάδα αποκλειστικά για το Γεωπάρκο.
Επικοινωνία
- mdpp.southernpeloponnese@necca.gov.gr
- https://chelmosvouraikosgeopark.necca.gov.gr/
- Τηλ. 26920-29140
http: hellenicgeoparks.gr
Το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO Χελμού-Βουραϊκού απλώνεται στη Βόρεια Πελοπόννησο σε μια έκταση 647 τ.χλμ. Πρόκειται για μια ορεινή περιοχή η οποία φιλοξενεί 27.000 κατοίκους διάσπαρτους σε χωριά και κωμοπόλεις, ανάμεσα σε ψηλά βουνά και βαθιές κοιλάδες ποταμών. Είναι μέλος του Ευρωπαϊκού και Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων ήδη από το 2009, και εντάχθηκε στο πρόγραμμα της UNESCO το 2015, εξαιτίας ενός συνδυασμού ποικιλόμορφων γεωλογικών, φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων που του χαρίζουν τον μοναδικό χαρακτήρα του. Μέχρι σήμερα, έχουν οριστεί 40 διαφορετικοί γεώτοποι και 7 γεωδιαδρομές στα οποία ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί, μαθαίνοντας για την ξεχωριστή γεωλογία του τόπου, την πλούσια βιοποικιλότητα, την ιδιαίτερη πολιτιστική ιστορία του και την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Η Προστατευόμενη Περιοχή Χελμού-Βουραϊκού από τον Οκτώβριο του 2009 είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων (EGN) και του παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων (GGN) υπό την στήριξη της UNESCO «Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO». Το γεωπάρκο Χελμού Βουραϊκού στόχο έχει να αναδείξει τους σημαντικούς γεώτοπους του Εθνικού Πάρκου δηλαδή γεωλογικές περιοχές που έχουν ιδιαίτερη επιστημονική, αισθητική, εκπαιδευτική αξία αλλά και αρχαιολογικό, οικολογικό, ιστορικό ή πολιτιστικό ενδιαφέρον και να προωθήσει δράσεις εναλλακτικού τουρισμού, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, προστασίας και ανάδειξης του περιβάλλοντος.
Πηγή: Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ)
